نقش صدای مادر در رشد مغزی کودک - بانوی ایران

صدای مادر می تواند آرامش بخش نوزاد در موقعیت های استرس زا باشد، سطوح کورتیزول هورمون استرس را کاهش و سطوح اوکسی توسین هورمون پیوند اجتماعی را افزایش دهد.

دانشمندان اندازه قدرت صدای مادر بر مغز نوزاد را شناسایی نموده اند: صدای مادر قشر پیش پیشانی و ناحیه گیجگاهی سمت چپ را قوی تر از یک صدای ناآشنا فعال می نماید و نوزاد را برای کار تخصصی پردازش گفتار آماده می نماید.

منطقی به نظر می رسد که صدای مادر اثر قدرتمندی روی نوزادان و بچه ها نوپا داشته باشد، اما با بزرگ شدن بچه ها چه اتفاقی می افتد؟ دانیال آبرامز، نوروبیولوژیستِ دانشکده پزشکیِ دانشگاه استنفورد و تیم تحقیقاتی اش تصمیم گرفتند با استفاده از اف ام آرآی، یک تکنیک تصویربراری عصبی که اندازه فعالیت مغز را با شناسایی تغییرات متابولیک در جریان خون می سنجد، به این پرسش پاسخ دهند.

محققان 24 کودک 7 تا 12 ساله را آزمایش کردند که ضریب هوشی نرمال داشتند، هیچ اختلال رشدی نداشتند و به وسیله مادر واقعی خودشان بزرگ شده بودند. این بچه ها در دستگاه ام آرآی به صدای ضبط شده مادر خودشان یا زنان دیگر گوش دادند (حاوی واژگان بی معنی). محققان به طور خاص واژگان بی معنی را انتخاب کردند تا مدار های مغزی مرتبط با معنی شناسی را تحریک ننمایند.

با وجود این، بچه ها توانستند در کمتر از یک ثانیه بیش از 97 درصد زمان صدای مادرشان را به درستی شناسایی نمایند.

اما هنگامی که بچه ها بزرگ تر صدای مادرشان را می شنوند چه اتفاقی می افتد؟ فرضیه تیم تحقیقاتی این بود که گوش دادن به صدای مادر در قیاس با گوش دادن به اصوات زنانه ناآشنا، در نواحی مغزیِ مربوط به انتخاب صدا فعالیت بیشتری ایجاد می نماید (این نواحی مختصِ تشخیص صدا و پردازش گفتار هستند). اما چیزی که دانشمندان یافتند حتی از این هم جالب تر بود.

صدای مادر حوزه وسیعی از ساختار های مغزی را فعال کرد، از جمله آمیگدال (کنترل نماینده احساس)، هسته های اکامبنس و قشر پیش پیشانی داخلی که بخش هایی از مدار پاداش اصلی هستند و ناحیه صورت دوکی شکل که پردازشگر داده های بصری صورت است. این الگوی فعالیت مغزی را می توان به یک اثرانگشتِ عصبی تشبیه کرد، به این صورت که صدای مادر محرکِ فعالیت خاصی در مغز کودک می گردد.

آنالیز محققان به اینجا ختم نشد بلکه آن ها ارتباط عصبی بیشتری را میان نواحی مغزی مرتبط با انتخاب صدا و نواحی مربوط به خلق و خو، پاداش و پردازشِ صورت یافتند. به عبارت دیگر، اثرانگشتِ عصبیِ صدای یک مادر در مغز کودک می تواند پیش بینی نماینده توانایی کودک در برقراری ارتباط در حوزه اجتماعی باشد.

اگر آن اثرانگشت عصبی به عنوان یک نشانگر زیستی در مغز کودک تصور گردد، پس در بچه های که در عملکرد اجتماعی اختلالاتی از قبیل اوتیسم دارند چقدر متفاوت به نظر می رسد؟ و اینکه اثرانگشت عصبی چگونه در نوجوانی و بزرگسالی تغییر می نماید؟

پاسخ این پرسش ها هنوز معین نیست، اما هم اکنون به صورت علمی اثبات شده است که بسیاری از ما حامل صدای مادرمان در الگو های عصبی مغزمان هستیم: قصه های خواب، مکالمه های حین شام و پچ پچ هایی که پیش از تولد از زبان مادر شنیده ایم به شکل منحصربفردی همانند اثرانگشت منجر به رشد احساسی و ارتباطات اجتماعی در کودکی و احتمالاً تمام طول عمر ما خواهد شد.

خبرنگاران علمی پزشکی کلینیک