فرانسه در آستانه جنگ داخلی است - بانوی ایران

زهره نوروزپور: نزدیک به یک ماه است که فرانسه درگیر اعتراضات داخلی است؛ کشوری که بزرگترین و مشهورترین انقلاب های تاریخ را به نام خود ثبت نموده است. کارشناسان می گویند از بعد از انقلاب صنعتی و جنگ جهانی دوم، این تظاهرات و اعتراضات بی سابقه بوده است. این جبنش در حالی در فرانسه تقویت شد که اروپا در وضعیت اقتصادی و سیاسی نامناسبی به سر می برد؛ انگلیس و ترزا می با بحران برگزیت دست و پنجه نرم می نماید، آلمان- که به مادر شیرده اقتصادی اروپا معروف بود- در حال خداحافظی با مرکل است؛ راست های افراطی این کشور هر روز خیابان های آلمان را اشغال و صحنه اعتراضات نموده اند، از طرفی یونان، بلژیک و هلند نیز صحنه تظاهرات مردمی است و در سویی دیگر، آمریکای ترامپ نیز اروپا را رها نموده است. تحلیلگران این پرسش را مطرح می نمایند که آیا جنبش جلیقه زردها منجر به یک انقلاب دیگر در اروپا می گردد؟ در این باره با علی نصری کارشناس مسائل فرانسه مصاحبه نموده ایم که در ادامه می خوانید:

اول برایمان شرح دهید که کدام قشر از مردم به خیابانها آمده اند؟ آیا آنها سیاسی هستند یا از دل مردم آمده اند؟ بدنهء اصلی معترضان - یا جلیقه زردها - را قشری تشکیل میدهد که جامعه شناسان فرانسوی آن را فرانسه عمیق (France profonde) میخوانند. فرانسه عمیق به اقشار غیرپایتخت نشین، سنتی، کارمند/کارگر و عمدتاً بی صدا گفته می گردد که الیت سیاسی، رسانه های جمعی و نظام تکنوکراتیک این کشور را نمایندهء منافع خود نمیدانند.

البته در جنبش جلیقه زردها سه گروه دیگر نیز با تعداد کم تر حضور فعال دارند؛ جریان های راست افراطی (حامیان حزب جبهه ملی)٬ جریان چپ آنارشیست (از جمله حامیان جنبش/حزب فرانسه تسلیم ناپذیر) و جوان های عرب -تبار و آفریفایی-تبار که از مجتمع های مسکونی فقیرِ حومه های پاریس به تظاهرات می پیوندند.

عقب نشینی دولت در قبال تعلیق افزایش مالیات بر سوخت، راه به جایی نبرد و باز هم اعتراضات ادامه یافت، چرا این رخ داد؟

به گفته خود امانوئل مکرون در پیغام تلویزیونی اش، اعتراضات اخیر فرانسه برون زیزی یک بیماری چهل ساله بود. موضوع مالیات بر سوخت فقط آخرین قطره ای بود که جام خشم مردم را لبریز کرد. مسائل متعدد دیگری مانند قدرت خرید، رفاه اجتماعی، حقوق بازنشستگان، میزان دستمزد حداقلی، قوانین مالیات بر ثروت، سیاست های تحمیلی اتحادیه اروپا، مهاجرت، سرگشتی هویتی، امنیت شهری، حاشیه نشینی و مخصوصاً احساس شکاف عمیق (یا به باور بعضی ها انقطاع کامل) میان الیت سیاسی و شهروندان؛ همگی بر تداوم این اعتراضات دامن میزند و در شعارها و بیانیه های معترضان شنیده میگردد.

جنبش جلیقه زردها خواهانِ یک تغییر مسیر بنیادی در سیاست های کلی و حتی یک تحول ساختاری در نظام سیاسی فرانسه است. این خواسته به زبان های مختلف توسط شخصیت های سیاسی و احزاب مخالف دولت و سخن گویان گروه های معترض و شعارهای خیابانی مطرح میگردد؛ از استعفای رئیس جمهور گرفته تا خروج از اتحادیه اروپا (Frexit) تا انحلال جمهوری پنجم و شروع جمهوری ششم بر مبنای دموکراسی مشارکتی (که پش از این نیز٬ در انتخابات ریاست جمهوری اخیر٬ توسط ژان لوک ملانشون - نامزد جریان چپ - مطرح شده بود) . عدهء زیادی از معترضان معتقدند که ساختار سیاسی کنونی ظرفیت پاسخ گویی به شرایط پیچیده و معضلات عمیق اقتصادی/ اجتماعی/سیاسی را ندارد و قطعاً با برخی عقب نشینی های مالیاتی یا اندکی اضافه حقوق راضی نخواهند شد و یک جنبش به این گستردگی را متوقف نخواند کرد.

محبوبیت این اعتراضات در میان توده مردم و همچنین محافظه کاری سیاستمداران در قبال اعلام موضع را چگونه ارزیابی می کنید؟

محبوبیت این اعتراضات تا به این لحظه بسیار بالاست. فعلاً این جنبش نزد افکار عمومی صرفاً بیان یک خشم عمومی و مشروع ملت فرانسه است. البته مخالفت ها و ابزار نگرانی هایی هم به تدریج در شبکه های اجتماعی در حال شکل دریافت است. یک دسته از نگرانی ها مربوط به تشدید خشونت ها٬ تخریب اموال عمومی٬ سد معبرها٬ لطمه زدن به کسبه و غارت مغازه هاست. نگرانی دیگری که مطرح میگردد مربوط به امکان مصادرهء این جنبش توسط احزاب سازمان یافته راست افراطی و نژادپرست است که هم اکنون نیز در سراسر اروپا در حال رشد هستند. حمایت دونالد ترامپ از جنبش جلیقه زردها و ربط دادن آن به معاهده اقلیمی پاریس نیز باعث افزایس این نگرانی شد.

برخی در چارچوب تئوری توهم این مسئله را مطرح می نمایند که دستهای خارجی در سازماندهی اعتراضات نقش داشت..

نظریه های توطئهء متعددی در مورد این جنبش مطرح است. مثلاً برخی معتقدند که این اعتراضات پاسخ انقام جویانهء دستگاههای امنیتی آمریکا به ابراز تمایل امانوئل مکرون برای تشکیل یک ارتش اروپایی است. عده ای هم می گویند که کار دستگاههای امنیتی روسیه است تا اتحادیه اروپا را از هم فروپاشد. این نظریه ها بسیار سست و بی اساس اند و کسانی که این حرفها را مطرح مینمایند با معضلات عمیق جامعهء فرانسه آشنایی ندارند. سالهاست که در خود فرانسه٬ تعدادی از تحلیل گران از طیف های مختلف سیاسی٬ در مورد امکان یک شورش گسترهء عمومی و حتی جنگ داخلی در این کشور هشدار میدهند. مثلاً اریک زمور (Eric Zemmour) در سال 2014 در کتاب خودکشی فرانسه (Le suicide français) استدلال میکند که روندی که الیت سیاسی٬ اقتصادی٬ فرهنگی و رسانه ای فرانسه در پیش گرفته این کشور را به سمت یک جنگ داخلی اجتناب ناپذیر سوق میدهد.

اعتراضات فرانسه کاملاً ریشه های درونی دارد اما اینکه آیا در صورت تداوم اعتراضات و تشدید خشونت و بی ثباتی٬ امکان نفوذ قدرت های خارجی و بهره برداری آن ها از این موقعیت چقدر است٬ موضوع دیگری است.

افزایش 100 یورویی در دستمزد یعنی اعتراف به شکست مکرون در قبال اعتراضات؟

مکرون بیان کرد که از شروع سال 2019 حداقل دستمزد (smic) را 100 یورو در ماه افزایش خواهد داد و اما به مطالبه دیگر معترضان که بازگرداندن مالیات بر ثروت است (ISF) که توسط خود لغو و با مالیات متفاوتی جایگزین شد٬ تن نخواهد داد. این تصمیم مکرون نه به عنوان یک پیروزی قابل ملاحظه ای برای معترضان دیده میگردد و نه یک عقب نشینی ویژه توسط دولت. بلکه تداوم همان سیاست های اقتصادی است با یک امتیاز اندک برای آرام کردن خشم عمومی.

پیغامدهای منطقه ای این تحولات را چگونه پیش بینی می کنید؟ با توجه به اینکه ترزامی در انگلیس دست به گریبان برگزیت است و مرکل در آلمان با قدرت خداحافظی می نماید...

جنبش جلیقه زردها در کشورهای بلژیک٬ هلند و آلمان نیز به شکل های مختلف ظهور کرد. در بلژیک مطالباتی شبیه به فرانسه مطرح شد. اما در آلمان بیشتر گروه های راست افراطی بودند که جنبش را در دست دریافتد و با جلیقه های زرد به حضور مهاجران در کشورشان اعتراض کردند. جنبش جلیقه زردها در حال حاضر نه رهبریت مشخصی دارد و نه مطالبات دقیق. بلکه بسیاری از مطالبات مطرح شده در آن٬ توسط گروه های مختلف٬ با هم در تضاد کامل است. پس هنوز برای پیش بینی اینکه چه تحولاتی در فرانسه و اروپا ایجاد خواهد کرد٬ زود است. اما قطعاً شاهد یک جنبش قدرتمند تاریخی هستیم و فرانسهِ قبل و بعد از جلیقه زردها فرانسه متفاوتی خواهد بود. و همچنین اروپا.

52310