همه چیز درباره تاکتیک های فریبکاری در روانشناسی تاریک - بانوی ایران

آیا تا به حال با کسی برخورد نموده اید که به نظر می رسد بدون زحمت از پس موقعیت های اجتماعی برمی آید و احساسات را به خوبی درک می نماید؟ افراد با هوش هیجانی بالا (EI) از این مهارت ها برخوردارند و از آن ها برای همدلی، سازگاری با محیط های اجتماعی مختلف و حل مسالمت آمیز اختلافات بهره می برند.

اما همین مهارت ها می توانند برای اهداف شوم تری هم به کار گرفته شوند. روانشناسی تاریک به این موضوع می پردازد که چگونه افرادی با ویژگی هایی مثل ماکیاولیسم، جامعه ستیزی (Psychopathy) و خودشیفتگی (Narcissism) ممکن است با استفاده از درک خود از احساسات و پویایی های اجتماعی، دیگران را فریب دهند.

در این مطلب از خبرنگاران مگ قرار است با هم تا عمق روانشناسی تاریک برویم و با تمام تاکتیک های فریبکاری آن آشنا شویم تا بتوانیم قرار گرفتن در این موقعیت را خیلی سریع تشخیص دهیم. این تشخیص بسیار مهم است چون از گیر افتادن در دام این روش فریبکارانه و آزادهنده جلوگیری می نماید. پس بیایید با هم نگاهی دقیق تر به این تاکتیک های فریبکاری بیندازیم و ببینیم روانشناسی تاریک در خصوص چیست.

روانشناسی تاریک چیست؟

روانشناسی تاریک به مطالعه و کاربرد اصول روانشناختی برای فریبکاری، نفوذ یا کنترل افراد به روش های آسیب زننده اشاره دارد. این حوزه آنالیز می نماید که چگونه افراد از تاکتیک هایی مثل فریبکاری، اجبار و نیرنگ برای رسیدن به اهداف خود به قیمت آسیب رساندن به دیگران استفاده می نمایند.

روانشناسی تاریک یک رشته علمی شناخته شده نیست، بلکه اصطلاحی است که برای توصیف این رفتارهای منفی و اغلب غیراخلاقی به کار می رود. شما می توانید بعد از مطالعه این مطلب، برای آشنایی بیشتر با این روش، کتاب روانشناسی تاریک را هم مطالعه کنید.

تکنیک های روانشناسی تاریک

همانطور که قول داده بودیم، در این بخش به مطالعه و آشنایی با تکنیک های فریبکاری در روانشناسی تاریک می پردازیم.

فریبکاری (Manipulation)

فریبکاری یک اصطلاح کلی برای بسیاری از تکنیک هایی است که در اینجا لیست شده اند. این عمل شامل نفوذ یا کنترل زیرکانه یا فریبنده بر فردی دیگر است (اغلب به قیمت آسیب تماشا آن فرد) و با استفاده از تاکتیک هایی مثل:

• ترغیب
• نیرنگ
• اجبار

فریبکاری می تواند در زمینه های مختلفی مثل روابط شخصی یا محیط های کاری رخ دهد. فریبکاری اغلب از احساسات، آسیب پذیری ها یا باورها برای رسیدن به اهداف سوءاستفاده می نماید.

خواندنی ها

اختلال شخصیت پارانوئید: وقتی جهان پر از سوءظن است

دروغ گویی نیمه حقیقت (Paltering)

دروغ گویی نیمه حقیقت یک تاکتیک فریبنده است که در آن فردی حقیقت را می گوید اما اطلاعات مهم را پنهان می نماید و در نتیجه یک تصور نادرست یا گمراه نماینده ایجاد می نماید. به عنوان مثال، فردی را در نظر بگیرید که در اولین قرار دیدار می گوید: من در روابطم واقعا رک و راست هستم. من و شریک قبلی ام حتی رمزهای شبکه های اجتماعی مان را با هم به اشتراک می گذاشتیم.

این ممکن است یک اعتراف صادقانه به نظر برسد، اما فرد از ذکر این نکته غافل می گردد که رابطه قبلی آن ها با بی اعتمادی و حسادت همراه بوده و به اشتراک گذاشتن رمزهای عبور برای نظارت بر فعالیت های یکدیگر منجر شده بود.

فرد با ارائه ناخواسته این اطلاعات، کوشش می نماید تا صادق و روراست به نظر برسد در حالی که جنبه های منفی رابطه گذشته خود را پنهان می نماید.

خواندنی ها

ناگفته های اختلال شخصیت نمایشی

تحریف واقعیت (Gaslighting)

تحریف واقعیت نوعی فریبکاری روانی است که در آن فردی با انکار حقیقت یا تغییر واقعیت، باعث می گردد فرد دیگر به درک و سلامت عقل خود شک کند.

در یک رابطه می تواند شامل این باشد که یکی از طرفین به طور مکرر به دیگری بگوید: تو داری توهم می زنی یا اون اتفاق اونجوری که میگی نیفتاد، که منجر به ایجاد تردید در فرد مقابل می گردد. با گذشت زمان، قربانی ممکن است به خود و روایت خود از واقعیت شک کند و باور کند که مشکل از خود اوست.

مطالعه ای معتبر روی 65 فردی که تحریف واقعیت را تجربه نموده بودند نشان داد که این رفتار اغلب در کنار رفتارهای محبت آمیز و آزار دهنده رخ می دهد. این موضوع اغلب منجر به کاهش حس خودباوری و بی اعتمادی به دیگران می گردد، اگرچه برخی از افراد بعد از بهبودی، رشد شخصی را تجربه کردند.

خواندنی ها

همه چیز درباره اختلال شخصیت اسکیزوئید یا دوری گزینی

خنجر از پشت زدن (Backstabbing)

خنجر از پشت زدن به عمل خیانت به اعتماد یا اطمینان فردی دیگر با آسیب رساندن یا تضعیف مخفیانه او، به ویژه بعد از تظاهر به دوستی یا هم پیمانی، اشاره دارد. این عمل شامل فریب و خیانت است که اغلب برای منافع شخصی یا آسیب رساندن به فرد دیگر انجام می گردد.

به عنوان مثال، پرویز خواستار ترفیع رتبه است و خسرو را رقیب خود می بیند. پرویز تظاهر به حمایت از خسرو می نماید در حالی که مخفیانه برای بی اعتبار کردن او کوشش می نماید. یعنی شایعات دروغین پخش می نماید و اعتبار کار او را به نام خود ثبت می نماید و همه این کارها برای افزایش شانس خود برای ترفیع انجام می دهد.

خواندنی ها

اختلال شخصیت وسواسی-جبری (OCPD): وقتی نظم و کمال گرایی از حد می گذرد

سه ضلعی سازی (Triangulation)

سه ضلعی سازی یک تاکتیک فریبکاری است که در آن فردی برای فریبکاری یا کنترل یک موقعیت، شخص ثالثی را وارد ماجرا می نماید و این کار را اغلب با ایجاد رقابت، حسادت یا ناامنی همراه می نماید.

به عنوان مثال، سمیرا به دوستی نو آتنا با مهتاب حسادت می نماید. سمیرا به جای اینکه مستقیما احساسات خود را با آتنا در میان بگذارد یا راهی برای کنار آمدن با آن پیدا کند، ممکن است آغاز به گفتن نظرات منفی در خصوص مهتاب به آتنا کند.

این رفتار می تواند تنش بین آتنا و مهتاب ایجاد کند، چون ممکن است آتنا بین دوستی نو خود و دوستان قدیمی اش دچار کشمکش گردد.

خواندنی ها

اختلال شخصیت مرزی؛ مرز بین بودن و نبودن

بهره کشی (Exploitation)

بهره کشی شامل شناسایی و سوءاستفاده از نقاط ضعف، ناامنی ها یا ترس های فردی دیگر برای فریبکاری او است. این موضوع می تواند شامل آسیب پذیری های عاطفی، روانی یا جسمی باشد.

یک مثال می تواند کلاهبرداری باشد که از تنهایی و تمایل یک فرد مسن به همراهی سوءاستفاده می نماید و با تظاهر به دوستی با او، او را فریب می دهد تا از او پول بگیرد.

خواندنی ها

در سایه بی تفاوتی: نگاهی به اختلال شخصیت ضداجتماعی

عذاب وجدان دادن (Guilt-tripping)

عذاب وجدان دادن یک تاکتیک فریبکارانه است که در آن فردی کوشش می نماید با ایجاد احساس گناه در فرد دیگر، رفتار او را کنترل کند. این روش اغلب شامل فریبکاری عاطفی است تا فرد احساس مسئولیت در قبال چیزی کند که تقصیر او نیست یا تاثیر اقدامات خود بر دیگران را اغراق آمیز جلوه دهد.

به عنوان مثال، یک دوست ممکن است با گفتن جمله ای مثل فکر می کردم برات اهمیت دارم، ولی حدس می زنم اشتباه می کردم شما را عذاب وجدان دهد. این جمله به شکلی طراحی شده است که شما را به خاطر برآورده نکردن انتظارات آن ها، حتی اگر آن انتظارات غیرمنطقی یا ناعادلانه باشند، احساس گناه کنید.

خواندنی ها

10 علامت هشداردهنده وجود اختلال شخصیت که باید جدی گرفته شوند

روانشناسی معکوس (Reverse psychology)

روانشناسی معکوس راهبردی است که در آن فردی با پیشنهاد انجام کار مخالف، فرد دیگری را تشویق به انجام کاری می نماید و از این طریق به تمایل او به خودمختاری یا سرپیچی از فریبکاری متوسل می گردد.

به عنوان مثال، اگر یکی از زوجین بخواهد طرف مقابل وقت بیشتری را با او بگذراند، ممکن است بگوید: به هر حال احتمالا دلت نمی خواد با من وقت بگذرونی، پس برو با دوستات باش.

این حرف می تواند تمایل فرد مقابل را برای اثبات اشتباه بودن حرف او برانگیزد و در نتیجه او برنامه های خود را لغو کند تا با شریک زندگی اش باشد، حتی اگر این چیزی نباشد که واقعا می خواهد.

خواندنی ها

درمان اختلال شخصیت نمایشی؛ خاتمهی واقعی برای یک نمایش دروغین

بمباران عشقی (Love bombing)

بمباران عشقی یک تاکتیک فریبکارانه است که برای به دست آوردن محبت یا اعتماد فردی دیگر با غرق کردن او در توجه، تعریف و تمجید استفاده می گردد. این کار یک پیوند عاطفی قوی ایجاد می نماید که می تواند برای فریبکاری یا کنترل فرد مورد نظر مورد استفاده قرار گیرد.

به عنوان مثال در یک رابطه عاشقانه، فرد ممکن است از بمباران عشقی برای جلب سریع نظر شریک زندگی خود با باریدن هدایا و ابراز محبت استفاده کند. این نمایش شدید محبت می تواند هدف را خاص و دوست داشتنی کند، اما اغلب با هدف به دست آوردن کنترل بر او انجام می گردد.

خواندنی ها

راهنمای تشخیص و درمان اختلال شخصیت پارانویید (PPD)

تحقیرهای ظریف (Negging)

تحقیرهای ظریف یک تاکتیک فریبکارانه است که در روابط عاشقانه یا تعاملات اجتماعی برای تضعیف اعتماد به نفس فردی دیگر به کار می رود و باعث می گردد او در پی تایید از جانب فردی باشد که از این تاکتیک استفاده می نماید. این روش اغلب شامل دادن تعریف های نیش دار یا توهین های خفیف است که به عنوان تعریف پنهان شده اند.

به عنوان مثال، ممکن است فردی با استفاده از تحقیرهای ظریف به فردی که به او علاقه مند است بگوید: برای کسی که به خودش نمی رسه، خیلی خوشگلی. این جمله به طور نامحسوس به ظاهر فرد توهین می نماید و او را ناامن نموده و در پی تاییدیه می فرستد.

خواندنی ها

راهنمای تشخیص و درمان اختلال شخصیت خودشیفته (NPD)

چه کسانی از روانشناسی تاریک و تاکتیک های فریبکاری استفاده می نمایند؟

افرادی که ویژگی های ماکیاولیسم، جامعه ستیزی یا خودشیفتگی را دارند ممکن است بیشتر از تاکتیک های روانشناسی تاریک استفاده نمایند. البته این موضوع شامل افرادی می گردد که طبیعتا فریبکار هستند، در پی قدرت و کنترل می گردند یا فاقد همدلی و پشیمانی هستند.

این ویژگی ها را می توان در افراد زیر به راحتی مشاهده کرد:

• آزارگران
• مجرمان
• افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی
• افراد دارای ویژگی های روان رنجوری

چنین افرادی اغلب سطح بالایی از پریشانی عاطفی، اضطراب یا بدخلقی را تجربه می نمایند.

یک مطالعه در سال 2016 نشان داد که افراد روان رنجور بیشتر از تاکتیک های فریبکارانه ای مثل عذاب وجدان دادن و تهدید به خاتمه دادن به روابط استفاده می نمایند. با این حال محققان دریافتند که آن ها در مقایسه با افراد غیر روان رنجور کمتر از التماس استفاده می نمایند. بعلاوه بیشتر در زندگی روزمره نسبت به جلسات روان درمانی دست به فریبکاری می زنند و این تمایل با ماکیاولیسم مرتبط است.

کلام آخر

روانشناسی تاریک استفاده از اصول روانشناختی برای فریبکاری، نفوذ یا کنترل افراد به روش های آسیب زننده است. افرادی که ویژگی هایی مثل ماکیاولیسم، جامعه ستیزی یا خودشیفتگی دارند، بیشتر محتمل است از این تاکتیک ها استفاده نمایند.

اگر گمان می کنید کسی ممکن است از این تاکتیک ها علیه شما استفاده کند، برای محافظت از خود گام بردارید. در خصوص فریبکاری اطلاعات کسب کنید، مرزهای مشخصی معین کنید و به غریزه خود در روابط و تعاملاتتان اعتماد کنید.

منبع: psychcentral