هزینه مضاعف فیلترینگ و فیلترشکن، بر دوش کاربران - بانوی ایران

اگرچه استفاده از فیلترشکن در طول 10 سال گذشته به دلیل مسدود شدن بعضی از وب سایت ها در بین بعضی کاربران اینترنت وجود داشت، اما در یکی دو سال اخیر و با فیلتر شدن پیغام رسان خارجی تلگرام، افرادی که تا پیش از آن از فیلترشکن استفاده نمی کردند، هم به این گروه پیوستند، تا جایی که این موضوع نگرانی ها را از بابت تهدیدات ناشی از استفاده از فیلترشکن افزایش داد.

فیلترشکن ها و وی پی ان ها در حالی سد فیلترینگ را قابل نفوذ می نمایند که در مقابل، مسائل امنیتی فراگیر شدن این اپلیکیشن ها مطرح می گردد. کاربران برای استفاده از وب سایت های فیلترشده، بدون آگاهی اقدام به دانلود و نصب اپلیکیشن هایی می نمایند که بیشتر از اینکه فیلترشکن باشند، با هدف سوءاستفاده و دسترسی به اطلاعات و واردن کردن انواع بدافزار به گوشی افراد طراحی شده اند.

این روزها هم که موضوع فیلترینگ هر از چندگاهی به بهانه احتمال فیلتر شدن یک شبکه اجتماعی دیگر مطرح شده که اگرچه با اصرار از سوی بعضی از مسوولان و انکار از سوی بعضی دیگر روبه رو است، اما دوباره بر سر زبانها می افتد.

محمدجواد آذری جهرمی- وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، پیش از این درباره ساماندهی وی پی ان و فیلترشکن ها گفته بود: ما به حاکمیت در فضای مجازی اعتقاد داریم ولی قانون این وظیفه را به عهده ما نگذاشته است. به همین دلیل وقتی سایتی بسته می گردد، مردم سراغ فیلترشکن ها می فرایند یا اینکه وقتی به دلیل تحریم بعضی سایت ها به ما خدمات نمی دهند و افرادی به آن احتیاج دارند، از فیلترشکن استفاده می نمایند. معتقدیم که باید تقاضاها را مدیریت کرد زیرا نمی توان همه سایت ها را بست.

او همچنین درباره فروش فیلترشکن گفته بود: کسانی که فیلترشکن می فروشند، هیچ اتفاقی برای آنها پیش نمی آید چون طبق قانون فروش فیلترشکن جرم نیست. آنها از زیرساخت های همین کشور هم استفاده می نمایند.

حمید فتاحی- معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، نیز درباره فعالیت سایت های فروش VPN گفته بود: کسی دارد از یکی از درگاه های بانکی رسمی تخلفی را انجام می دهد، این وظیفه دستگاه نظارتی و پلیس است که متخلف را شناسایی و به مراجع قضایی معرفی کند تا بر اساس آن اعلام جرم و مجازات آن معلوم گردد. اما آنچه قوه قضاییه در این باره انجام داده این است که بگوید قضات نمی توانند این اتفاق را جرم انگاری و آن را به مفاد قانونی استناد نمایند؛ آنها فروش فیلترشکن را در محاکم قضایی جرم نمی دانند و این یک خلأ قانونی است و بستر لازم را برای سوءاستفاده نمایندگان فراهم می نماید.

او در پاسخ به اینکه چرا وزارت ارتباطات اقدامی درخصوص مسدودسازی فیلترشکن های رایگان ننموده است، توضیح داد: وقتی به راحتی افراد سودجو از درگاه های بانکی رسمی کشور، اقدام به فروش فیلترشکن می نمایند وزارت ارتباطات چه اقدامی می تواند انجام دهد؟ البته ناگفته نماند که این وظیفه اپراتور لایه دسترسی است و نه وزارت ارتباطات، سوالی که در اینجا مطرح می گردد این است که اپراتور لایه دسترسی چند IP را می تواند مسدود و خود را با پیچیدگی های فنی درگیر و در شبکه اختلال ایجاد کند.

مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت همچنین خاطرنشان نموده بود: چرا باید با این اقدام برای مصارف کاربران مشکل ایجاد کنیم و از آن طرف متخلفین به راحتی به وسیله درگاه های رسمی کشور در فضای ایجاد شده جولان دهند و هیچ برخوردی هم با آن نگردد، آن هم با این استدلال که از نظر قضات فروش فیلترشکن جرم محسوب نمی گردد. باز هم این خلأ قانونی است که تمام پیگیری ها و اقدامات اجرا شده از سوی پلیس فتا را هم بی نتیجه می گذارد، مساله ای که باید حل گردد.

همچنین به تازگی کارشناسان و فعالان رسانه ای منافع مالی و رقابت را از دلایل پشت پرده محدودنمایندگان فضای مجازی دانسته و با اشاره به استفاده از فیلترشکن، عنوان کردند که با فیلتر شبکه های اجتماعی و استفاده از وی پی ان برای دسترسی به آنها، دیتای داخلی تبدیل به دیتای خارجی شده و هزینه های مردم برای استفاده از این فضا دو برابر می گردد و با این حساب باید آنالیز گردد این درآمدها به سود چه افراد و شرکت هایی واریز می گردد.

البته پیش از این هم بارها به موضوع تاثیر استفاده از فیلترشکن بر تعرفه اینترنت اشاره شده بود. در شرایطی که پس از فازهای چندگانه شبکه ملی اطلاعات اعلام شد سایت هایی که داخلی هستند از تعرفه نیم بها برخوردارند و تمامی اپراتورهای ارائه دهنده اینترنت نیز باید این تعرفه های ترجیحی را اعمال نمایند، در صورت استفاده از فیلترشکن هایی که آی پی را تغییر می دهند، اپراتور قادر به شناسایی وب سایت نبوده و آن را با تعرفه عادی محاسبه خواهد نمود.

حسین فلاح جوشقانی -رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی- نیز در این خصوص گفته بود: در صورت استفاده از مشترکین از نرم افزارهای فیلترشکن و VPN به دلیل عدم امکان شناسایی سایت مورد استفاده، حتی در صورت استفاده از سایت های داخلی محاسبه تعرفه بر اساس تعرفه عادی بین الملل اجرا شده و تعرفه ترجیحی برای سایت های داخلی اعمال نخواهد شد.

فروش فیلترشکن در وب سایت ها در شرایطی صورت می گیرد که با استفاده از نرم افزارهای تغییردهنده آی پی، ترافیک داخلی تبدیل به دیتای خارجی شده و هزینه های مردم برای استفاده از این فضا دو برابر می گردد و از سوی دیگر، خرید و فروش فیلترشکن هم به روشی برای کسب درآمد تبدیل شده است، کما اینکه فعالان سیاسی و رسانه ای معتقدند منافع مالی یکی از دلایل پشت پرده محدودنمایندگان فضای مجازی است، از آنجایی که با فیلتر شبکه های اجتماعی و استفاده از فیلترشکن، هزینه های مردم برای استفاده از فضای مجازی دو برابر می گردد و باید دید این درآمدها به سود چه افراد و شرکت هایی واریز می گردد. ،ایسنا