علائم و درمان گرمازدگی - بانوی ایران

خبرنگاران | گرمازدگی (Heatstroke) شرایطی ناشی از گرمای بیش از حد بدن است که معمولاً به علت قرار گرفتن طولانی مدت و یا فعالیت های جسمی سخت در دمای بالا اتفاق می افتد. در صورتی که درجه حرارت بدن فرد به 104 درجه فارنهایت (40 درجه سانتی گراد) یا بالا تر برسد، جدی ترین صدمه ناشی از گرما که گرمازدگی است، رخ می دهد. این شرایط در ماه های گرم تابستان بسیار شایع است.

به گزارش خبرنگاران ؛ گرمازدگی نیاز به درمان فوری دارد. این شرایط بدون درمان می تواند به سرعت به مغز، قلب، کلیه ها و یا عضلات بدن آسیب برساند. هرچه درمان را برای مدت طولانی تری به تأخیر بیندازید، اندازه آسیب رسانی نیز افزایش پیدا می کند و خطر ابتلا به عوارض جدی یا مرگ بار نیز بالا می رود.

علائم

علائم و نشانه های گرمازدگی عبارت اند از:

دمای بالای بدن: دمای مرکز بدن 104 درجه فارنهایت (40 درجه سانتی گراد) و یا بالا تر است که با دماسنج رکتوم به دست می آید، نشانه اصلی گرمازدگی است.

حالت روحی یا تغییر رفتار: سردرگمی، آشفتگی، بی حوصلگی، تحریک پذیری، هذیان گویی، تشنج و کما از رفتار هایی است که می تواند به علت گرمازدگی بروز پیدا کند.

تغییر در عرق کردن: گرمازدگی که به علت گرمای شدید هوا ایجاد می شود، پوست نیز گرم و خشک می شود. با این وجود ممکن است در گرمازدگی ناشی از تمرین ورزشی شدید پوست خشک یا کمی مرطوب به نظر برسد.

تهوع و استفراغ: شخص ممکن است اختلالاتی را در معده و حتی حالت تهوع و استفراغ را در این شرایط تجربه کند.

قرمزی پوست: هنگامی که دمای بدن افزایش پیدا می کند، ممکن است پوست قرمز شود.

تنفس سریع و پی در پی: تنفس ممکن است سریع و کم عمق باشد.

افزایش ضربان قلب: ضربان قلب فرد نیز ممکن است به اندازه قابل ملاحظه ای افزایش پیدا کند؛ زیرا فشار گرما ضربان قلب را هم افزایش می دهد.

سر درد: همچنین ممکن است فرد پس از گرمازدگی دچار سر درد شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر فکر می کنید شخصی دچار گرمازدگی شده است، بهتر است با فوریت های پزشکی محلی خود تماس بگیرید و شرایط او را گزارش کنید.

ازجمله اقدامات فوری برای خنک کردن فرد در حالت معمول پیش از دریافت درمان های اضطراری عبارت اند از:

بردن فرد به سایه و یا فضایی خنک

حذف لباس های اضافی

خنک کردن فرد با توجه به امکاناتی که در دسترس است، مثل یک بطری آب، دوش خنک، شلنگ باغبانی و ... یا استفاده از یک کمپرس یخ روی سر، گردن، زیر بغل و کشاله ران.

عوامل گرمازدگی

هر فردی ممکن است دچار گرمازدگی شود؛ اما عوامل متعددی خطر این عارضه را افزایش می دهند:

سن: توانایی فرد برای مقابله با گرمای شدید به قدرت سیستم عصبی مرکزی او بستگی دارد. در سنین خیلی کم سیستم عصبی مرکزی به طور کامل توسعه نیافته است و در بزرگ سالان بالای 65 سال نیز سیستم عصبی مرکزی رو به تضعیف و تحلیل رفتن است که موجب می شود بدن فرد کمتر قادر به مقابله با تغییرات بدنی به خصوص از نظر دما باشد. هر دو گروه نام برده شده معمولا با مشکل هیدراته شدن روبرو هستند که موجب افزایش خطر ابتلا به گرمازدگی می شود.

فعالیت در آب و هوای گرم: آموزش نظامی و مشارکت در ورزش هایی مانند مسابقات فوتبال و یا دویدن در مسافت های طولانی در آب و هوای گرم ازجمله شرایطی است که ممکن است منجر به گرمازدگی شود.

قرار گرفتن ناگهانی در معرض هوای گرم: در صورتی که در معرض افزایش دمای ناگهانی مانند موج زودرس گرمای تابستان یا سفر به مناطقی با آب و هوای گرم قرار گرفته اید، ممکن است نسبت به ابتلای به بیماری های مرتبط با گرما بیشتر حساس باشید. محدود کردن فعالیت حداقل چند روز به شما اجازه خواهد داد که به تغییرات آب و هوایی عادت کنید.

کمبود تهویه مطبوع: استفاده از پنکه ممکن است سبب شود که احساس بهتری داشته باشید؛ اما تهویه مطبوع در طول آب و هوای گرم و پایدار موثر ترین شیوه برای خنک کردن و مطبوع نگه داشتن هواست.

استفاده از برخی داروها: استفاده از برخی از دارو ها بر توانایی بدن فرد برای حفظ رطوبت خود تاثیر می گذارد و موجب ایجاد واکنش نسبت به گرما می شوند. به ویژه در مورد دارو هایی که موجب انقباض رگ های خونی و انقباض عروقی (vasoconstrictors) می شوند، دارو های مسدود کننده آدرنالین (مسدود کننده های بتا)، دارو های مصرفی برای دفع سدیم و آب (دیورتیک ها)، یا دارو های مصرفی برای کاهش علائم روانی (دارو های ضد افسردگی یا ضد روان پریشی) احتیاط کنید.

دارو های محرک برای درمان اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) و محرک های غیر قانونی مانند آمفتامین و کوکائین نیز سبب آسیب پذیری بیشتر نسبت به گرمازدگی می شوند.

شرایط خاص بهداشتی: تعدادی از بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و ریه ممکن است خطر ابتلا به عارضه گرمازدگی را افزایش می دهند؛ بنابراین افزایش وزن، کم تحرکی و داشتن تاریخچه گرمازدگی قبلی نیز می تواند شانس ابتلا به این عارضه را افزایش بدهد.

عوارض جانبی

بسته به اینکه چه اندازه دمای بدن بالا باشد، گرمازدگی می تواند به عوارض متعددی در فرد مبتلا به این عارضه منجر شود. عوارض شدید ناشی از این عارضه عبارت اند از:

آسیب رسانی به ارگان های حیاتی: گرمازدگی بدون درمان سریع برای پایین تر بردن دمای بدن می تواند مغز فرد یا سایر اندام های حیاتی را تحریک کند و احتمالا موجب آسیب دائمی شود.

مرگ: گرمازدگی بدون درمان فوری و مناسب می تواند جان فرد را تهدید کند.

پیشگیری

مشکل گرمازدگی قابل پیش بینی و قابل پیشگیری است. برای جلوگیری از گرما زده شدن در هوای گرم بهتر است این مراحل را انجام بدهید:

پوشیدن لباس های راحت: پوشیدن لباس های اضافی یا لباس هایی که به شدت تنگ هستند، به بدن شما اجازه نمی دهند تا به خوبی خنک شود.

محافظت در برابر آفتاب سوختگی: آفتاب سوختگی (Sunburn) بر توانایی بدن فرد برای خنک شدن نیز تاثیرمی گذارد؛ بنابراین در فضای آزاد با کلاه و عینک آفتابی از خود محافظت کنید و همچنین از یک کرم ضد آفتاب با SPF حداقل 15 استفاده کنید. کرم های ضد آفتاب را به طور سخاوتمندانه مصرف کنید و هر 2 ساعت یک بار آن را تمدید کنید.

به اندازه زیاد مایعات بنوشید: هیدراته نگه داشتن بدن و یا حفظ مایعات از طریق حفظ دمای طبیعی به بدن شما کمک می کند تا دچار عوارض گرما زدگی نشوید.

اقدامات احتیاطی بیشتری را در مورد دارو های خاص انجام بدهید: در صورت بروز مسائل مربوط به گرما و یا در صورت مصرف دارو هایی که می توانند توانایی بدن را برای حفظ مایعات تحت تاثیر قرار بدهند و باعث آسیب پذیر شدن نسبت به گرمازدگی شوند، به پزشک مراجعه کنید.

هرگز کسی را در یک ماشین پارک شده در نور آفتاب رها نکنید: این اشتباه یک علت شایع مرگ و میر مربوط به گرمازدگی در بچه ها است. هنگامی که ماشین در زیر تابش مستقیم خورشید پارک می شود، درجه حرارت در ماشین می تواند در عرض 10 دقیقه تا 20 درجه فارنهایت (بیش از 6.7 درجه سانتیگراد) افزایش پیدا کند.

در صورت داغ و یا گرم بودن هوا حتی در صورتی که پنجره ها باز باشند یا ماشین در سایه باشد، باز هم درست نیست که فردی را در یک ماشین پارک شده نگه دارید.

در طول گرم ترین ساعت های روز شرایط مطلوبی را برای خود فراهم کنید: در صورتی که نمی توانید از فعالیت های شدید در آب و هوای گرم اجتناب کنید، سعی کنید دائم مایعات بنوشید و به طور متناوب در یک فضای خنک استراحت کنید. سعی کنید تمرین یا کار فیزیکی را برای ساعت های خنک تر روز مانند صبح یا غروب برنامه ریزی کنید.

به آب و هوای گرم عادت کنید: زمان محدودی را صرف کار یا ورزش در هوایی کنید که به آن عادت ندارید. افرادی که در هوای گرم قرار نگرفته اند، در مقابل ابتلای به بیماری های مرتبط با گرما آسیب پذیرتر هستند؛ همچنین ممکن است چندین هفته طول بکشد تا بدن فرد به آب و هوای گرم عادت کند.

در صورت افزایش خطر احتیاط کنید: در صورتی که دارو هایی را مصرف می کنید یا شرایطی دارید که خطر ابتلا به مسائل مربوط به گرما را افزایش می دهد، از قرار گرفتن در معرض گرما خودداری کنید و در صورتی که دچار علائم گرم شدن بیش از حد بودید، سریع عمل کنید. در صورتی که در رویداد ورزشی سخت یا فعالیت در آب و هوای گرم مشارکت کنید، در ابتدا اطمینان حاصل کنید که خدمات پزشکی در صورت ایجاد شرایط حاد اورژانسی وجود دارد.

تشخیص

در صورتی که دچار گرمازدگی شدید، معمولا پزشک مشکلتان را با آزمایش تشخیص می دهد؛ همچنین تست های آزمایشگاهی می تواند تشخیص را تایید کنند. این آزمایش ها عبارت اند از:

اندازه گیری درجه حرارت رکتال برای بررسی دمای مرکز بدن. اندازه گیری درجه حرارت رکتال دقیق ترین روش تعیین درجه حرارت مرکز بدن است و صد البته دقیق تر از اندازه گیری درجه حرارت به روش دهان یا پیشانی.

انجام آزمایش خون برای بررسی سدیم یا پتاسیم خون و اندازه گاز های موجود در خون. برای بررسی اینکه آیا آسیبی به سیستم عصبی مرکزی وارد شده است یا خیر.

آزمایش ادرار برای بررسی رنگ ادرار. به این علت که وقتی گرمازدگی شدید باشد، رنگ ادرار معمولا تیره تر خواهد بود؛ همچنین باید عملکرد کلیه فرد مورد بررسی قرار بگیرد؛ زیرا می تواند تحت تاثیر حرارت قرار بگیرد.

تست عملکرد عضله. برای بررسی آسیب جدی به بافت عضلانی (رابدومیولیز).

آزمایش اشعه ایکس و دیگر تست های تصویر برداری. برای بررسی آسیب به اندام های داخلی.

درمان

به مراکز درمانی مراجعه کنید تا با خنک کردن بدن و رساندن آن به یک دمای طبیعی از صدمه به مغز و سایر اندام های حیاتی جلوگیری کنید. پزشک برای انجام این کار می تواند این مراحل را انجام بدهد:

فرو رفتن در آب سرد: ثابت شده است که حمام آب سرد یا یخ موثر ترین شیوه برای سرعت بخشیدن به کاهش دمای مرکزی بدن است. می توانید با غوطه ور کردن سریع بدن در آب سرد خطر مرگ و آسیب به اندام های حیاتی را کاهش بدهید.

از تکنیک های تبخیری خنک کننده استفاده کنید: در صورتی که گزینه فرو رفتن در آب سرد در دسترس نیست، کارمندان مراقبت های بهداشتی ممکن است سعی کنند دمای بدن فرد مبتلا را با استفاده از روش تبخیر کاهش بدهند. آب خنک روی صورت و بدن فرد پاشیده می شود، درحالی که باد گرمی به بدن وزیده می شود و موجب تبخیر آب خواهد شد؛ همچنین همین امر سبب خنک شدن پوست می شود.

بدن خود را با پتوی سرد و یخ بپوشانید و خنک کنید: یکی دیگر از روش ها این است که خود را در یک پتو خنک کننده قرار بدهید و بطری های یخ را روی کشاله ران، گردن، پشت و زیر بغل خود قرار بدهید تا دمای بدن پایین بیاید.

منبع: mayoclinic