در سال 1979، یک آزمایش استخراج فلزات از بستر اقیانوس انجام شد و حالا پس از 44 سال، اثرات آن را می فهمیم
به گزارش بانوی ایران، همه جا صحبت از انرژی پاک است، از خودروهای برقی گرفته تا خانه های هوشمند و پنل های خورشیدی. اما این آیندهٔ سبز بدون باتری های قوی و بادوام شدنی نیست. و این باتری ها، بدون فلزاتی مثل نیکل، کبالت و منگنز معنا ندارند.
تا به حال این فلزات را از دل کوه و جنگل بیرون می کشیدند؛ با هزینه های محیط زیستی سنگین، مثل نابودی جنگل ها و زیستگاه ها. برای همین، حالا نگاه ها به اعماق اقیانوس افتاده؛ جایی که گوی های فلزی کوچکی به نام ندول های منگنز (Manganese Nodules) مثل سیب زمینی کف دریا پخش شده اند.
این ندول ها پر از همان فلزاتی اند که کارخانه های باتری سازی برایشان سر و دست می شنمایند. اما یک سؤال جدی این وسط هست: آیا بیرون کشیدن این گنجینه ها از بستر دریا آسیبی به همراه ندارد؟ اگر دارد، تا کجا و برای چه مدتی؟
44 سال پیش، یک زخم قدیمی بر بستر دریا؛ و حالا نگاه دوباره
در سال 1979، تیمی از پژوهشگران بخشی از کف اقیانوس آرام را در منطقه ای به نام زون کلاریون-کلیپرتون (Clarion-Clipperton Zone) شخم زدند تا ببینند استخراج در اعماق چطور رفتار می نماید. حالا، چهار دهه و اندی گذشته، و تیمی دیگر به همان نقطه برگشته اند تا ببینند زمینِ آن پایین چطور با این زخم کنار آمده.
آنچه دیدند، حیرت انگیز بود. رد ماشین هایی که 44 سال پیش از آنجا رد شده بودند، هنوز به وضوح دیده می شد. انگار همین دیروز آنجا بودند. این یعنی بازیابی و ترمیم در اعماق دریا، به طرز باورنکردنی کند پیش می رود. ولی نکتهٔ امیدوارنماینده اینجاست: حیات، آرام آرام در حال بازگشت است.
موجودات کوچک، مثل زینوفیوفورهای (Xenophyophores) عجیب و نرم تن، دوباره در خاکِ به هم ریختهٔ کف دریا لانه نموده اند. این نخستین نشانه های واقعی از بازگشت زندگی ست، آن هم در نقطه ای که قرار است آیندهٔ استخراج فلزات باتری در آن رقم بخورد.
موجودات ریز برگشته اند، اما جای خالی بزرگ ترها حس می گردد
در پژوهش نو، نشانه هایی از بازگشت حیات در میان شیارهای به جای مانده از ماشین آلات دیده شد؛ اما فقط موجودات ریز و متحرک. جانوران بزرگ تر، آن هایی که به بستر دریا چسبیده اند و جابه جا نمی شوند، هنوز نیامده اند. حتی اثری ازشان نیست.
این سکوتِ سنگین در بخش هایی از کف دریا می تواند به معنای یک زنگ خطر جدی باشد. شاید این گونه ها اصلاً دیگر نتوانند برگردند. شاید بخشی از حیات دریایی، با یک برداشت ساده برای همواره از بین برود. حالا فرض کنید در آینده، نه چند متر، بلکه هزاران کیلومتر مربع کف دریا با همین روش استخراج گردد. چه می گردد؟
مه غلیظی از رسوبات؛ خطر پنهان در دل آب
یکی دیگر از نگرانی های جدی دربارهٔ استخراج از بستر دریا، مسئله ای ست به نام ابرهای رسوبی (Sediment Plumes). وقتی ماشین ها ندول ها را از دل زمین بیرون می کشند، موجی از ذرات ریز و معلق در آب پخش می گردد. این ذرات می توانند مثل گرد و غبار جلوی نفس کشیدن و تغذیه جانوران دیگر را بگیرند.
اما در این پژوهش، خبری از فاجعه نبود. تیم تحقیق متوجه شد که این گرد و غبار، در بلندمدت آسیب چشم گیری به تعداد جانوران وارد ننموده. البته این نتیجه فقط درباره همین یک نقطهٔ کوچک صدق می نماید. و این یعنی همچنان باید مراقب بود، چون شرایط در مقیاس بزرگ تر می تواند کاملاً متفاوت باشد.
بزرگ ترین سؤال هنوز بی جواب مانده: آیا حیات دریایی را برای همواره از دست می دهیم؟
شاید پژوهش امروز به ما یاری نموده تا بهتر بفهمیم کف دریا بعد از استخراج چطور نفس می کشد. اما هنوز مهم ترین دغدغه بی پاسخ مانده: آیا با این کار داریم تنوّع زیستی (Biodiversity) را به طور غیرقابل بازگشت از بین می بریم؟
در حال حاضر، حدود 30٪ از منطقهٔ موردنظر به عنوان منطقهٔ حفاظت شده (Protected Area) علامت گذاری شده است. اما مشکل اینجاست که هنوز درست نمی دانیم دقیقاً چه موجوداتی در آنجا زندگی می نمایند. تا وقتی ندانیم چه چیزی را داریم حفظ می کنیم، چطور می توانیم مطمئن شویم چیزی را از دست نمی دهیم؟
پژوهشگران تأکید دارند که باید تمرکز آینده، روی شناخت بهتر این منطقه ها حفاظت شده باشد. شاید فقط با شناخت بیشتر، بتوانیم بین احتیاج صنعت و حفظ طبیعت، توازن بهتری پیدا کنیم. آیندهٔ انرژی پاک نباید به قیمت خاموش شدن حیات در اعماق اقیانوس تمام گردد.
منبع: نیچر
منبع: یک پزشک